İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2024’te geçerli olacak asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında bugün ikinci toplantısını gerçekleştirecek.
Doğrudan 7 milyona yakın çalışanı, dolaylı olarak ise tüm vatandaşları ilgilendiren yeni asgari ücret rakamının belirlemesine yönelik süreçte işveren tarafını Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), işçi tarafını ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olduğu için TÜRK-İŞ temsil ediyor.
Ankara’da saat 13.30’da başlaması planlanan toplantıda işveren heyetinin başkanlığını TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, işçi heyetinin başkanlığını ise Türk-İş Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar yapacak.
Ayrıca komisyonda ilk kez 4 işçi temsilcisi de bulunuyor. İşçilerden biri Çorum’dan enerji işçisi, bir kişi Cankurtaran’dan karayolu işçisi, bir kişi AVM işçisi, bir kişi ise Adana’dan sağlık işçisi olarak komisyonda bulunuyor.
PAZARLIK VERİLERİ MASAYA GELİYOR
Türk-İş’in masadaki temsilcisi Ramazan Ağar ilk toplantı sonrası yaptığı açıklamada, toplantıda ücret konuşulmadığını söylemişti.
Pazarlık çerçevesinin belirlenmesi açısından önem taşıyan bu toplantıda, temel ekonomik veriler masaya yatırılacak.
Toplantıda, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıkları ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) temsilcilerinin ekonomik veri ve raporları komisyonla paylaşması bekleniyor.
Henüz rakam telaffuz etmeyen işçi ve işveren tarafının, sunulacak söz konusu ekonomik veri ve raporların ardından pazarlığa başlaması bekleniyor.
‘AÇLIK SINIRI ALTINDA PAZARLIĞA KAPALIYIZ’
Asgari ücret pazarlığında taraflardan henüz bir rakam duyulmasa da işçi tarafı açlık sınırının altında bir rakamın pazarlık konusu olmayacağını belirtti. Açlık sınırı kasım ayı itibariyle 14 bin 500 TL seviyesinde bulunuyor.
Açlık sınırında bir teklifle masaya gelinmesi halinde ne yapacakları sorulan Atalay, “O zaman masadan kalkarız. Öyle şey olmaz” dedi. Bazı hükümet yetkililerinin ifade ettiği ve yüzde 25 artışa tekabül eden 14 bin 250 TL gibi bir ücreti de asla kabul etmeyeceklerini söyleyen Atalay, “Bizim rakam telaffuz etmemiz doğru değil. Ne vereceklerini görelim; ondan sonra tavrımızı belirleriz” dedi.
Asgari ücretle ilgili kamuoyunda konuşulan hiç bir rakamın gerçeği yansıtmadığını ifade eden Atalay, “Enflasyonu durdursunlar; ete, süte, kiraya zam gelmesin. Asgari ücreti konuşmanın da bir anlamı yok o zaman. Sen zammı ver, ertesi gün zam getir fiyatlara! Bu sürdürülebilir bir iş değil” diye konuştu.
Yeni asgari ücretin bu yıl işçi, işveren ve hükümetin üçlü mutabakatıyla belirlenmesini isteyen TİSK ise ücretin ‘dengeli, istihdamı ve rekabet gücünü koruyucu bir seviyede’ olması gerektiğini savunuyor. TİSK’in asgari ücret işveren desteğinin artırılarak devam ettirilmesi konusundaki ısrarı da sürüyor.
Öte yandan işçi ve işveren tarafı asgari ücretteki görüş farklılığına rağmen vergi indirimi konusunda mutabık. Her iki taraf, ücretler üzerindeki vergilerin kademeli olarak azaltılmasında hemfikir.
TEK ZAM TARTIŞMASI
Bakan Işıkhan, asgari ücret için tek zam olacağına yönelik açıklamaların hatırlatılması üzerine, “Tek zam olacak, çünkü yönetmeliğimizde de öyle, Asgari Ücret Yönetmeliğimizde yılda bir kere. Çok zorunlu koşullarda, deprem gibi… Geçen yıl Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatı ile asgari ücrete ikinci zammı yaptık” dedi.
Enflasyon karşısında çalışanların alım gücü kaybına uğramaması için asgari ücretin 17 bin 500 liraya denk gelecek şekilde yüzde 53,5 artırılması gerektiğine yönelik değerlendirmeler sorulan Işıkhan, “Çalışmalarımızı bitirdiğimizde nihai sonuca ulaşacağız inşallah, sizinle de paylaşacağız” yanıtını verdi.
Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay ise Türk-İş Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, asgari ücrete tek zam olacağı yönündeki açıklamaya tepki gösterdi. Atalay, “Bakan Bey ‘Bu sene bir kere artış olacak.’ dedi. Hiç olmasın. Enflasyon da olmasın zam da yapmayın” dedi.
Önceki hafta yurtdışı gezisi sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “En uygun asgari ücret neyse bunun kararını vereceğiz. Bütün mesele tarafları mağdur etmeden bir neticeye varabilmek. Asgari ücret artışı zaten biliyorsunuz yıl içinde bir kezdir. Bir kez verilecek zamla bu iş biter” dedi.
SENDİKALARIN TALEPLERİ
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu ise önceki hafta yaptığı açıklamada asgari ücretin yüksek enflasyon koşullarında yılda dört kez belirlenmesi gerektiği söylendi. DİSK ayrıca, asgari ücret artışında resmi enflasyon/hedeflenen enflasyon değil, kişi başına GSYH artışının esas alınması gerektiğini söyledi.
Açıklamada DİSK/Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi BİSAM’ın Kasım 2023’te yayımlanan Ekim 2023 dönemine ait Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması verilerinde açlık sınırının 13 bin, yoksulluk sınırı ise 45 bin TL olduğu anımsatılarak “Asgari ücret artışında yoksulluk sınırı bir kriter olarak dikkate alınmalı ve bir evde iki kişi çalıştığında yoksulluk sınırını aşan bir gelir elde etmeleri güvence altına alınmalıdır” denildi.
HAK-İŞ İl Başkanlar Kurulu ise geçen hafta yaptığı açıklamada “Bütün çalışanların temsil edildiği adil bir Asgari Ücret Tespit Komisyonu oluşturulmalıdır. Asgari ücretin, 4 kişilik bir ailenin yaşam masrafları göz önüne alınarak, günün ekonomik koşullarına ve enflasyon verilerine göre hakkaniyetli bir yaklaşımla belirlenmesini talep ediyoruz”
Çalışma hayatına ilişkin taleplerin karşılanması için mücadelenin sürdürüleceği kaydedilen bildiride şu ifadelere yer verildi:
“Asgari ücretin, 4 kişilik bir ailenin yaşam masrafları göz önüne alınarak, günün ekonomik koşullarına ve enflasyon verilerine göre hakkaniyetli bir yaklaşımla belirlenmesini talep ediyoruz.
Ülkemizdeki vergi sisteminin yeniden ele alınarak, adil bir vergi sisteminin hayata geçirilmesini önemsiyoruz. Bu açıdan, ücretli çalışanların kazançlarının vergi dilimlerinin düşük kalması nedeniyle ellerine geçen net ücretlerinin azalmasının önüne geçecek bir vergi modelinin oluşturulmasını talep ediyoruz.”
ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor.
Komisyon, yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında aralık ayında belli tarihlerde toplanıyor.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
NET 11 BİN 402 LİRA
Asgari ücret, bir işçi için aylık brüt 13 bin 414 lira 50 kuruş, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 11 bin 402 lira 32 kuruş olarak uygulanıyor.
Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 15 bin 762 lira 4 kuruş. Bunun 13 bin 414 lira 50 kuruşunu brüt asgari ücret, 2 bin 79 lira 25 kuruşunu sosyal güvenlik primi, 268 lira 29 kuruşunu işveren işsizlik sigorta primi oluşturuyor.
